1939 Erzincan Depremi Unutulmadı
27 Aralık 1939 tarihinde Erzincan’da meydana gelen ve yaklaşık 33 bin kişinin hayatını kaybetmesine yol açan 7,9 büyüklüğündeki deprem, Türkiye tarihinin en yıkıcı afetlerinden biri olarak hafızalarda yer almaktadır. Dünyanın en büyük depremleri arasında kabul edilen bu olayın yıl dönümünde, hayatını kaybedenler için mevlit okutulacaktır.
Deprem Sonrası Durum
Gazeteci-yazar Hikmet Köksal, Erzincan’ın tarih boyunca büyük depremlerle sarsıldığını belirterek, kentin 1939 ve 1992 depremlerinin ardından yeniden inşa edildiğini ifade etti. Köksal, 1939 depremine dair müdahale şartlarını günümüz imkanlarıyla karşılaştırarak şöyle konuştu:
"1939 depreminde devletin müdahalesi ilkel görünebilir. Depremden üç gün sonra demiryolu hattının kapanması nedeniyle yardımlar gecikti. O dönemin valisi yalnızca ‘Erzincan yıkıldı’ şeklinde kısa bir mesaj iletebildi."
Yardımlar Konusunda Tartışmalar
1939 Erzincan depremi sonrası gönderilen yardımlara dair bazı iddiaların tarihsel tartışma konusu olduğunu vurgulayan Köksal, bu konuların hâlâ netlik kazanmadığını dile getirdi. O dönemde:
- Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Erzincan’da 2,5 saat kaldı.
- Başbakan Refik Saydam, deprem bölgesini 5 ay sonra ziyaret etti.
- İlk çadırlar, depremden 1 ay sonra gönderildi.
- Erzincan’a yapılan ödenek 2 milyon TL olarak belirlendi.
- 1943 yılına kadar gönderilen toplam para 303 bin TL oldu; bunun 200 bin TL’sinin İnönü heykeli yapımında kullanıldığı iddia ediliyor.
- 7 yıl sonra belediye tarafından 5 örnek ev inşa edildi ve süreç 1947’de hükümet uhdesine alındı.
1992 Depremi ve Yapılaşma Sorunları
Erzincan, 13 Mart 1992 tarihinde 6,8 büyüklüğünde bir depremle tekrar sarsıldı. Bu depremde 653 kişi yaşamını yitirdi ve yaklaşık 10 bin bina yıkıldı. Dönemin Başbakanı Süleyman Demirel ve Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü, deprem sonrası yapılan incelemelerde, yıkılan yapılarının büyük bir kısmının kamuya ait olduğunu belirtti. Dönemin Bayındırlık Bakanı Onur Kumbaracıbaşı, sorumlular hakkında işlem yapacağını duyurdu. Fakat, bu yapıların 1939 depremi sonrası 1940 yılında çıkarılan deprem yönetmeliğine göre inşa edildiği belirtildi.
Zemin Uyarıları
Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından hazırlanan deprem sonrası raporda, Erzincan’ın yeniden kurulduğu alanın alüvyon zemin üzerinde yer aldığı ve bunun deprem açısından riskler taşıdığı ifade edildi. 1939 Erzincan depreminde 33 bin kişi yaşamını yitirmiş, 100 bin kişi yaralanmış ve 116 bin bina yıkılmıştır. Yıllar geçse de yaşanan acılar, Erzincan’ın ve Türkiye’nin ortak hafızasında unutulmaz bir yer edinmiştir.
1939 ERZİNCAN DEPREMİ UNUTULMADI
