Al Fadimem Türküsünün Gerçek Hikayesi
Afyonkarahisar’ın İscehisar ilçesine bağlı Cevizli ve Bayat ilçesine bağlı Sağırlı köyleri arasında yaşanan hüzünlü bir sevda hikayesinin derinlikleri, yıllardır dilden dile aktarılan 'Al Fadimem' türküsünün gerçek hikayesini gün yüzüne çıkarmak için gerçekleştirilen bir proje ile keşfedildi.
Proje Detayları
Türk Dili ve Edebiyatı alanında TÜBİTAK 2204 - A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması kapsamında İscehisar Faruk Öksüz Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde tarih öğretmeni Faruk Karakuş'un danışmanlığında 12. sınıf öğrencisi Ertuğrul Meriç Boydemir tarafından hazırlanan "Sözden Ezgiye: Fadime ile Efe Kadir’in Hikâyesinin Türküsüyle Yaşayan Belleği" adlı proje, türkünün gerçek hikayesini ve ilk sözlerini birinci elden kaynaklarla derlemeyi amaçladı.
Halk Kültürü ve Türküler
Araştırmanın amacı, halk kültürünün önemli bir parçası olan türkülerde yaşanan söz ve anlam değişimlerini ortaya koymaktı. Bu çerçevede, Al Fadimem türküsünün kahramanları Kadir Kilci ve Fadime Bostan’ın aile üyeleri ve komşuları ile yapılan görüşmeler, çalışmanın temel dayanağını oluşturdu.
Bir Sevdanın Hikayesi
Görüşmelere göre, Efe Kadir’in yoksul durumu düğün yapmasına engel olunca Fadime’yi kaçırmaya karar verdi. Fadime de gönüllü olarak bu durumu kabul etti. Ancak, Fadime’nin yaşı büyük olmasına rağmen resmi kayıtlarda genç görünmesi nedeniyle, ailenin şikayeti üzerine Efe Kadir tutuklanarak cezaevine gönderildi. Fadime ise ailesi tarafından başka biriyle evlendirildi. Efe Kadir, cezaevinde yaşadığı acıları türkülerle dile getirdi ve 'Al Fadimem' bu türkülerden biri oldu.
40 Yıllık Ses Kaydı
Projenin en dikkat çekici bulgularından biri, Efe Kadir’in kendi sesinden kaydedilmiş bir kasetin ortaya çıkmasıydı. 1985 yılında Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin isteğiyle yapılan bu kayıtta, Efe Kadir’in türkünün dört kıtasını seslendirdiği belirlendi. Kayıt, Ali Kalkan, Veli Kilci ve diğer aile bireyleri tarafından korunuyordu. Projede bu kayıt, türkünün ilk sözlerine ulaşmada önemli bir kaynak olarak kullanıldı.
Saha Çalışmaları ve Sonuç
Saha çalışmaları sonucunda, günümüzde bilinen sözlerden farklı olarak, türkünün daha önce kayıt altına alınmamış kıtaları da derlendi. Böylece 'Al Fadimem' türküsünün kuşaktan kuşağa aktarılırken geçirdiği değişim somut verilerle ortaya konmuş oldu.
ERTUĞRUL MERİÇ BOYDEMİR TARAFINDAN HAZIRLANAN "SÖZDEN EZGİYE: FADİME İLE EFE KADİR’İN HİKÂYESİNİN TÜRKÜSÜYLE YAŞAYAN BELLEĞİ" ADLI PROJE KAPSAMINDA, TÜRKÜNÜN GERÇEK HİKÂYESİ VE İLK SÖZLERİ BİRİNCİ ELDEN KAYNAKLARLA DERLENDİ.
