Gönen Çayı'nda Ekolojik Çöküş
Balıkesir’in Gönen ilçesinden geçen ve Marmara Denizi’ne dökülen Gönen Çayı, yapılan incelemelere göre kritik bir kirlilik seviyesine ulaştı. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi'nden Prof. Dr. Mustafa Sarı ve Doç. Dr. Uğur Karadurmuş'un 24 Ekim 2025 tarihinde gerçekleştirdikleri su kalitesi ölçümlerinde, çayın deltadan Gönen Regülatörü’ne kadar olan 11 farklı noktasında ekolojik çöküş yaşandığı tespit edildi.
Çarpıcı Sonuçlar ve Yaşanan Tehlike
Araştırmada, Gönen Organize Sanayi Bölgesi'nden (OSB) gelen atıkların karıştığı bölümlerde çözünmüş oksijen oranının 0,11 ila 0,17 mg/L seviyelerine düştüğü belirtildi. Bu düşüş, sucul yaşamın sürdürülemeyeceğini gösteriyor. Ayrıca çayın bazı bölgelerinde pH, amonyum, tuzluluk ve iletkenlik değerlerinin yüksek çıkması, endüstriyel kirlilik yükünün boyutunu gözler önüne serdi.
Prof. Dr. Sarı'nın Uyarıları
Prof. Dr. Mustafa Sarı yaptığı açıklamada, Gönen Çayı’nın artık doğal bir su kaynağı olma özelliğini kaybettiğini belirterek, "Burada akacak bir su yok, sadece atık akıyor," dedi. Derinlemesine yapılan ölçümlerde, çözümlenmelerinin 0,1 seviyesine düştüğünü ifade eden Sarı, "Bu çay, yılan balıkları, ak balıklar ve tirsi balıkları için göç rotasıydı. Ancak sanayileşme ve tarımsal faaliyetler bu durumu değiştirdi," dedi.
Kurtarma Çağrısı
Sarı, "Gönen OSB’nin atıkları ve evsel atıkların çaya karışmasını durdurmalıyız. Aksi halde bu çay, temiz akmaya başlayamayacak. Su kirliliği sorununun yalnızca balıklar ve tarım ile değil, aynı zamanda insan sağlığı ve ulusal güvenlikle de ilgili olduğunu unutmamalıyız," dedi.
Sonuç ve Öneriler
Bilim insanları, Gönen Çayı’nın hâlâ toparlanma kapasitesine sahip olduğunu ancak acil önlemler alınmaması halinde geri dönüşün imkânsız hale geleceğini vurguladı. Sarı, "Bu çay kirli doğmadı, kirletildi. Ancak doğru adımlar atılırsa temiz akabilir. Gönen Çayı’nı kurtarmak, Marmara Denizi’ni ve geleceğimizi korumak demektir," diyerek çağrısını tekrarladı.
GÖNEN ÇAYI’NDA EKOLOJİK ÇÖKÜŞ: BİLİM İNSANLARINDAN ACİL EYLEM ÇAĞRISI
