Haho Manastırı: Asırlardır Ayakta
Erzurum'un Tortum ilçesinde bulunan Haho Manastırı, diğer adıyla Meryem Ana Kilisesi, 19. yüzyılda camiye dönüştürülerek günümüze kadar gelen tarihi bir yapıdır. Bu özel yapı, Bağbaşı Mahallesi'nde yer almakta ve tarihi dokusu ile mimarisi sayesinde ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir.
Restorasyon Çalışmaları ve Turizm Potansiyeli
Haho Manastırı, özellikle Gürcistan'dan gelen turistler için önemli bir cazibe merkezi haline gelmiştir. Şu an restorasyon çalışmalarının devam ettiği bu tarihi yapı, 2026 yılı turizm sezonuna hazırlanmakta. Ömer Faruk Umut, merkez camii imamı, restorasyon alanında yaptığı yoğun Kur’an-ı Kerim tilaveti ile yapının muhteşem akustiğini gözler önüne serdi. Haho Manastırı'nın korunması ve turizme kazandırılması, bölge için büyük bir önem taşımaktadır.
Orta Çağ'da Önemli Bir Merkezdi
Erzurum'un en öne çıkan kültürel miraslarından biri olan Haho Manastırı, güney girişindeki payeye kazınmış kitabesinden anlaşıldığı üzere, 976-1001 yılları arasında Gürcü Bagrat Kralı III. David tarafından inşa edilmiştir. Orta Çağ’da önemli bir dini ve eğitim merkezi olmuştur; burayı ziyaret edenler, 16. yüzyılın ortalarına kadar edebiyat, şiir ve felsefe alanlarında yapılan eserlerin ve tercümelerin ruhunu hissedebilirler.
Mimari Özellikleri
Mimari açıdan Haho Manastırı, yüksek kasnaklı kubbesi ve konik külah örtüsü ile dikkat çekmektedir. Kırmızı ve lacivert sırlı kiremitlerle kaplı kubbe, hem estetik bir görünüm sunmakta hem de yapıya mimari bir koruma sağlamaktadır. Kilisenin duvarlarındaki arslan, boğa, kartal ve grifon gibi figürlerin kabartmaları ilgi çekici bir detay oluştururken, iç mekânda da freskler yer almaktadır. Apsis kısmının kule şeklindeki yükseltilmiş yapısı ise özgün mimarisiyle ziyaretçileri etkilemektedir.
19. yüzyılda camiye dönüştürülen Haho Manastırı, günümüzde Bağbaşı Taş Camii olarak bölgenin kültürel zenginliklerinin önemli bir temsilcisi olmaya devam etmektedir.
TORTUM İLÇESİNDE YER ALAN 19. YÜZYILDA CAMİYE ÇEVRİLEN HAHO MANASTIRI, DİĞER ADIYLA MERYEM ANA KİLİSESİ, ASIRLARDIR AYAKTA DURUYOR
