Kara Lastik: 95 Yıldır Süregelen Gelenek
Türkiye'de 1930'lu yılların başında üretimine başlanan ve çarıktan ayakkabıya geçiş sürecinin simgelerinden biri olan kara lastik, halk arasında "cizlavit" ya da "Ankara lastiği" olarak biliniyor. Bu ikonik ürün, geride kalan yaklaşık 95 yılda Malatya'da hala yoğun ilgi görmeye devam ediyor.
Geleneksel Kullanım ve Estetik Değer
Özellikle kırsal kesimde yaşayan bireylerin tercih ettiği kara lastik, günümüzde sadece bir ayakkabı olmanın ötesinde ev ve iş yerlerinde de aksesuar olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca, geçmişi anımsatan bir nesne olarak saklanmaktadır. Yerli ve yabancı turistler için de çekici hale gelen kara lastikler üzerine şiirler yazılmıştır, bu da onların kültürel önemini vurgulamaktadır.
Kara Lastiğin Tarihçesi
Malatya'daki geçici konteyner çarşıda ayakkabıcılık yapan esnaf Mehmet Demir, kara lastiğin tarihinin 1932 yılına dayandığını ifade etti. Farklı modellerin mevcut olduğunu belirten Demir, "Bunların bayan içini dediğimiz tabanı düz olan ve 1932'den beri üretilen modelleri var. Ayrıca bayanlar için topuklu Ankara lastiği ile bahçede kullanılan 'Dallas' veya naylon ayakkabı modelleri de mevcut," dedi.
Yaş Gruplarına Göre Talep
1993 yılından bu yana bu mesleğin içerisinde yer aldığını dile getiren Demir, müşteri taleplerinin geçmişe oranla azaldığını belirtti. "Eskisi gibi yoğun talep yok. Daha çok 65-70 yaş aralığındaki amcalarımız ve dedelerimiz bu lastikleri alıyor. Gençler pek giymiyor ama bu ürünlerin kaybolmaması adına bulundurmaya devam ediyoruz" dedi.
Malatya'da Azalan Esnaf Sayısı
Mehmet Demir, Malatya'da Ankara lastiği ve cizlavit gibi ürünleri satan esnaf sayısının oldukça düşük olduğunu ifade etti. "Şu anda Malatya'da bu lastikleri satan iki ya da üç esnaf var. Spor ayakkabıların yükselişi talebi düşürdü fakat hala soranlar oluyor," diye ekledi.
Fiyat Aralıkları ve Dayanıklılık
Fiyatlar hakkında bilgi veren Demir, cizlavit modellerinin 350 TL, Ankara lastiğinin ise 100 TL'den satışa sunulduğunu belirtti. Ayrıca Ankara lastiğinin cizlavite göre daha az dayanıklı olduğunu vurguladı.
Yaklaşık 95 yıl önce üretimine başlanan 'kara lastik' varlığını sürdürüyor
