Türkiye'nin Üretkenlik Haritası Çizildi
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) araştırmacıları, Türkiye’nin 81 ilini detaylı bir analizle değerlendirerek "Türkiye Yaratıcı Şehir Endeksi"ni oluşturdu. Bu çalışma, ülke genelindeki şehirlerin üretkenliklerini belirlemek amacıyla gerçekleştirildi ve İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerin yanı sıra Eskişehir, Kocaeli, Gaziantep ve Kayseri gibi yükselen merkezler de dikkate alındı.
Endeksin Oluşturulma Süreci
8 Kasım Dünya Şehircilik Günü kapsamında kamuoyuna açıklanan araştırma, OMÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatih Altuğ ve yüksek lisans öğrencisi Sedanur Arslan’ın önderliğinde hayata geçirildi. Araştırmada, Türkiye şehirlerinin teknolojik yetenek göstergeleri, ilk kez bilimsel verilerle mekânsal haritalandırmaya tabi tutuldu.
İki Dönemli Analiz
Çalışma, 2010-2012 ve 2021-2023 yıllarını kapsayan iki dönem üzerinden gerçekleştirildi. Araştırmada; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) ve URAK’tan elde edilen veriler kullanıldı. Geliştirilen endeks, Richard Florida’nın 3T modeli (Teknoloji, Yetenek, Hoşgörü) üzerine inşa edilerek Türkiye’ye özgü verilerle zenginleştirildi.
Temel Bulgular
Araştırma sonuçlarına göre, Florida’nın endeksinde küresel ölçekte üretken şehir sayısı azalırken, Türkiye’ye özgü endekste bu sayının arttığı belirlendi. Teknoloji ve yetenek bileşenlerinde iki endeks arasında benzerlik gözlemlenirken, tolerans göstergesi ise Türkiye’nin toplumsal dinamiklerine bağlı farklı sonuçlar üretti. Araştırmada, İstanbul, Ankara ve İzmir gibi şehirlerin yanı sıra Eskişehir, Kocaeli, Gaziantep ve Kayseri, "yükselen merkezler" olarak ön plana çıktı.
Yerel Yönetimlere Yönelik Öneriler
Doç. Dr. Fatih Altuğ, çalışmanın akademik ve pratik açıdan önemli bir boşluğu doldurduğunu vurgulayarak şu değerlendirmeyi yaptı: "Geliştirdiğimiz endeks, şehirlerin teknoloji, yetenek ve hoşgörü açısından güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkarıyor. Bu harita, yerel yönetimlerin ve kalkınma aktörlerinin nerelere yatırım yapması gerektiğine dair somut veriler sunuyor. Örneğin, bir il teknoloji alanında güçlü olsa da, yeterince yetenek çekemiyorsa veya toplumsal hoşgörüde eksiklik yaşıyorsa potansiyelini tam olarak açığa çıkaramıyor." Altuğ, kentlerin gelişim kapasitesini artırmanın kapsamlı bir politika paketi gerektirdiğini, bu sürecin eğitim, kültürel altyapı, mekânsal planlama ve toplumsal hoşgörünün güçlendirilmesi gibi temel adımlarla desteklenmesi gerektiğini belirtti.
Yenilik Potansiyelinin Belirlenmesi
Çalışma, büyük ve orta ölçekli şehirlerin teknoloji ve yetenek göstergeleri açısından benzer performans sergilediğini; ancak tolerans göstergesinin şehirler arasındaki farklılıkları açığa çıkardığını ortaya koydu. Bu durum, yenilik üretme kapasitesinin sadece ekonomik değil, aynı zamanda kültürel ve toplumsal dinamikler tarafından da şekillendiğini göstermektedir.
“8 KASIM DÜNYA ŞEHİRCİLİK GÜNÜ” KAPSAMINDA AÇIKLANAN ARAŞTIRMA, OMÜ İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ COĞRAFYA BÖLÜMÜ ÖĞRETİM ÜYESİ DOÇ. DR. FATİH ALTUĞ VE YÜKSEK LİSANS ÖĞRENCİSİ SEDANUR ARSLAN TARAFINDAN YÜRÜTÜLDÜ. ÇALIŞMA, TÜRKİYE ŞEHİRLERİNİN YARATICILIK, TEKNOLOJİ VE YETENEK GÖSTERGELERİ TEMELİNDE İLK KEZ BİLİMSEL VERİLERLE MEKÂNSAL HARİTALANDIRMASINI SUNDU.
