Rize'de Çayın Tarihine Işık Tutan Arşiv
Rize'de gün yüzüne çıkan arşiv, Türk çayının tarihinde bilinenden daha eski bir geçmişe sahip olduğunu ortaya koyuyor. Uzun yıllar boyunca bilinen çay üretim tarihi, Rauf Başar'ın arşivi ile 1934 yılına kadar iniliyor.
Rauf Başar ve Çay Üretiminin Gerçek Tarihi
Rize'de bilinen çay üretim tarihi 1938 olarak tanımlanmıştı, fakat Rauf Başar'ın arşivinde yer alan belgeler sayesinde çay tarımının ilk adımlarının çok daha öncelere dayandığı anlaşıldı. Başar, 1934 yılında bugünkü Ziraat Bahçesi olan ama o zaman Fidanlık Merkezi olarak bilinen yerde fen memuru olarak göreve başladı.
Ürün Çeşitliliği ve Toprak Analizleri
Arşivde yalnızca çayın değil, aynı zamanda mandalina, portakal ve limon fidanlarının üretim bilgileri de yer alıyor. Bu fidanların o dönem halk arasında ücretsiz dağıtıldığı bilgisi, ürün çeşitliliğini gözler önüne seriyor. Öte yandan, Rauf Başar’ın yaptığı toprak analizleri sonucunda, amonyum sülfat gübresinin yerel topraklar üzerindeki olumsuz etkilerine dair uyarıları dikkat çekiyor.
Çay Tarımında Rauf Başar'ın Unutulmaz Rolü
Araştırmacı Recep Koyuncu, çay tarımına yaptığı katkılara rağmen Rauf Başar'ın adının çay literatüründe yeterince geçmediğini vurguladı. Koyuncu, Başar'ın 1942'deki hastalığına kadar sürdürdüğü çalışmalarının önemli bir kısmının belgelendiğini belirtiyor.
Gelecek İçin Alınan Dersler
Rauf Başar’ın yazdığı toprak analizleri, 2019 yılında amonyum sülfat gübresi yasaklanmadan önce Rize'nin sel bölgesi olmaması için gerekli önlemleri belirtmekteydi. Ancak bu uyarılar, yaklaşık 70 yıl sonra dikkate alındı. Koyuncu, eğer Başar'ın önerileri daha erken uygulansaydı Rize'nin sel bölgesi olarak anılmayacağını belirtti.
Belgelerin Önemi ve Korunması
Arşivlerin korunmasının tarih için büyük bir öneme sahip olduğunu ifade eden Koyuncu, bu belgelerin Tanıl Başar tarafından kendilerine ulaştırıldığını belirtti. Rauf Başar’ın arşivi sayesinde çay üretimiyle ilgili birçok belgeye ulaşmanın mümkün olduğunu dile getirdi.
RİZE’DE ÇAYIN TARİHİNİN YILLAR SONRA ORTAYA ÇIKAN ARŞİVLE DAHA DA ESKİ TARİHLERE DAYANDIĞI ORTAYA ÇIKTI
